Rond 1900 waren de zuivelfabrieken in opkomst. Er werd veel geïnvesteerd in nieuwe technieken om te voldoen aan hogere kwaliteitseisen. Overal zag je grote fabrieksschoorstenen boven de dorpen uitsteken. De stoomfluit van de voormalige Coöperatieve stoomzuivelfabriek "Onderling Belang" herinnert nog aan deze maatschappelijke ontwikkeling.
De eerste melkfabriek
Rond 1900 werd in steeds meer dorpen boter gemaakt in fabrieken. Ook in de omgeving van Nieuwleusen. Baron Van Dedem had van 1899 tot 1923 een veestal met 200 koeien en een zuivelfabriek aan de Schapendijk. De firma Kingma & Co uit Lemelerveld installeerde in 1899 een melkontromer aan het Oosteinde 38.
Coöperatieve Stoomzuivelfabrieken
De techniek ontwikkelde zich steeds verder. Stoommachines maakten het mogelijk om de melk te pasteuriseren. Hiervoor moesten grote investeringen worden gedaan. Daarom werden de Coöperatieve Stoomzuivelfabrieken opgericht. De melkfabrieken groeiden en de hoge schoorstenen werden een herkenbaar element in het landschap. Waar in Nieuwleusen de melkfabriek aan de Burgemeester Backxlaan 36 was gevestigd, vind je vandaag de dag het appartementencomplex Gulia Palthe State.
Stoomfluit
De stoomfluit van de voormalige Coöperatieve stoomzuivelfabriek "Onderling Belang" herinnert nog aan deze maatschappelijke ontwikkeling. Om een stoomfluit te laten werken, is een stoomketel nodig die stoom produceert met een zeer hoge druk, waardoor de stoomfluit een zeer krachtig geluid geeft.
Drie keer per dag klonk het hese geluid van de stoomfluit van de melkfabriek over het dorp en in de wijde omtrek om de boeren te waarschuwen dat de melkrijder in aantocht was. Dat geluid bepaalde het ritme van de dag: de eerste is tijd voor school, de tweede is eten en de derde betekent thuiskomen.
De stoomfluit is gered tijdens de sloop van de schoorsteen van de zuivelfabriek in 1982.
